Pleśń w karmie i zatrucie mykotoksynami.

plSolange

Kolejne niebezpieczeństwo czyha w karmie naszych królików - pleśnie i produkowane przez nie mykotoksyny.
Zatrucia mykotoksynami u królików są wciąż nie w pełni zbadane i stosunkowo mało wiadomo na temat zachorowalności królików z tego powodu. Warto jednak wiedzieć więcej o mykotoksynach, choćby po to, żeby pilniej przyglądać się karmie i ściślej przestrzegać warunków jej przechowywania. W razie choroby królika i wątpliwości należy sprawę omówić ze swoim lekarzem weterynarii - ewentualne leczenie powinno odbywać się ZAWSZE pod kierunkiem weterynarza doświadczonego w leczeniu królików!

Co to są mykotoksyny?

Pleśń może się pojawić na każdym rodzaju żywości, jeśli jest niewłaściwie przechowywana. Pleśnie same w sobie mogą powodować problemy zdrowotne takie jak alergie, infekcje, problemy skórne, oddechowe i z oczami. Karma zanieczyszczona pleśnią jest też mniej chętnie jedzona przez królika, co może powodować spadek wagi ciała i deficyt składników pokarmowych.

Rodzaje pleśni:

* Aspergillus - w kukurydzy, lucernie, soi, orzeszkach ziemnych,
* Rhizoctonia - w koniczynie,
* Claviceps - w pszenicy, życie i jęczmieniu,
* Penicillium - w kukurydzy i zbożu,
* Fusarium - w sianie, lucernie, soi, zbożach.

Mykotoksyny to produkty przemiany materii, wytwarzane przez pleśń. Są to niewidoczne, trujące substancje, produkowane przez pleśń w ekstremalnych warunkach (nagłe zmiany temperatur, bardzo wysoka lub bardzo niska temperatura). Ich działanie może być bardzo szkodliwe dla organizmu, ale objawy są początkowo mało zauważalne - kiedy widać efekty mykotoksyn, to szkody na zdrowiu mogą być już znaczne, często nieodwracalne.
Mykotoksyny pozostają w karmie nawet wtedy, gdy nie ma już pleśni, są odporne na temperaturę, suszę, światło.
W badaniach z 1993 roku (Fekate, Huszenicza) króliki nie odmawiały zjedzenia ziarna, zawierającego wystarczająco dużo aflotoksyny, by spowodować immunosupresję i wtórną, śmiertelną w skutkach infekcję bakteryjną.

U królików mykotoksyny powodują choroby układu pokarmowego i wątroby, a także liczne choroby związane z osłabieniem układu odpornościowego.

W jakich karmach mogą znajdować się mykotoksyny?

Mogą się znajdować w karmie Twojego królika: w gotowych mieszankach i granulatach, kolbach, nawet w sianie i suszonych ziołach.

Produkcja karm dla zwierząt nie podlega tak rygorystycznym normom, jak dla ludzi i dlatego zakażone zboża trafiają czasami do produkcji karm dla zwierząt, nie tylko królików. Również niewłaściwe przechowywanie gotowej karmy może być Źródłem zanieczyszczenia.

Cristina Forbes, Ph.D., autorka Mold and Mycotoxins in Rabbit Feed, pisze, że z przetestowanych 100 próbek karm króliczych, 30% miało pozytywne wyniki tesów na obecność mykotoksyn! Znajdowały się w lucernie, granulacie lucernowym i z tymotki, karmie dla chorych królików i mieszankach. Inne testy laboratoryjne wykazały, że nawet 50% karm niektórych producenów było zakażonych mykotoksynami.

Jakie są objawy zatrucia pleśnią i mykotoksynami?

U królików mykotoksyny powodują choroby układu pokarmowego i wątroby, a także liczne choroby związane z osłabieniem układu odpornościowego. Symptomy mogą być różne i mogą przypominać symptomy innych, częstszych chorób. W zależności od typu i ilości spożytej mykotoksyny, objawy mogą być nagłe (z nagłą śmiercią włącznie) lub chroniczne (kiedy już organy zostały z znacznym stopniu zniszczone). Do choroby może prowadzić zarówno jedna duża dawka, jak i kumulowanie się toksyn w organizmie przez dłuższy czas.

Możliwe objawy zatrucia mykotoksynami:

* problemy pokarmowe,
* krwotoki wewnętrzne,
* wrzody żołądka i jamy ustnej,
* uszkodzenie nerek,
* uszkodzenie wątroby,
* problemy z centralnym układem nerwowym,
* immunosupresja (podwyższona zapadalność na infekcje bakteryjne i wirusowe)
* rak,
* problemy z oczami,
* problemy z płucami,
* problemy z gruczołami,
* problemy układu reprodukcyjnego,
* problemy z sercem,
* problemy skórne,
* choroby szpiku kostnego,
* nieprawidłowe wyniki badań krwi,
* wypadanie odbytu,
* problemy naczyniowe,
* żrący efekt na błony śluzowe.

Jak widać, objawy zatrucia mykotoksynami mogą obejmować całe spektrum problemów zdrowotnych. Właśnie dlatego diagnoza jest tak bardzo trudna.

Diagnozowanie i badanie karmy

Zatrucie mykotoksynami jest często błędnie diagnozowane - niewielu weterynarzy ma doświadczenie i wiedzę, potrzebne do zauważenia problemu.

Jeśli Twoj królik cierpi na poważne problemy zdrowotne, powtarzają się ataki zastoju lub silnych gazów, towarzyszą im infekcje, wtedy warto zastanowić się nad tym, czy przyczyną tych problemów nie jest zatrucie mykotoksynami. Jeśli wiele królików w tym samym domu jednocześnie wykazuje objawy chorobowe, to również należy wziąć karmę pod lupę.

Jedynym sposobem na zdiagnozowanie zatrucia mykotoksynami za życia królika jest zbadanie, czy znajdują się one w karmie. Aby przetestować karmę, nie wysyłaj próbki do sprzedawcy lub producenta, ale daj ją do przetestowania w laboratorium toksykologicznym (na uniwersytecie, w ośrodku rolniczym itp).

Przygotowanie próbki do badania: wymieszaj dobrze karmę w opakowaniu, gdyż pleśń i mykotoksyny mogą znajdować się w niewielkich skupiskach (pleśń rośnie w małych grupkach - na pewno kiedyś widziałaś/widziałeś na chlebie). Wymieszanie karmy może zwiększyć szanse wykrycia mykotoksyn, ale oznacza, że ich ilość będzie w próbce mniejsza, niż ta, którą mógł zjeść królik, jeśli trafił na jedno z takich skupisk. Wyślij jedną próbkę do testowania, zachowaj w domu dwie dodatkowe, aby w razie potrzeby móc ponownie przetestować karmę.

Upewnij się, że wyniki dostajesz w ppb (ppb (parts per billion) - ilość części wagowych substancji w 109 części wagowych roztworu, np. 1 ppb związku oznacza, ze 1 mg tego związku znajduje się w 1 tonie wody).
Stężenie substancji powinno być mierzone z dokładnością do 50ppb, jeśli to możliwe. Badanie o mniejszej dokładności może nie wykryć mykotoksyn, co nie znaczy, że ich naprawdę nie ma w próbce.
Testuj zwłaszcza na obecność DON (vormitoxin), gdyż jeśli jest obecna, to prawdopodobnie inne toksyny również będą obecne. Warto również testować karmę na obecność: T-2, Aflatoxin, Fumonisin, Ochratoxin, Zearelanone.

Jak się przed nimi uchronić?

Niektórzy opiekunowie rezygnują całkowicie z podawania komercyjnej karmy, trzeba jednak pamiętać, że może się to odbić negatywnie na zdrowiu królika. Na ogół producenci starają się zapobiegać pleśni w produkowanych karmach, nie wszyscy jednak to robią i nie zawsze skutecznie.

*
Jeśli to możliwe, wybieraj zawsze znane Ci karmy, o których wiesz, że od dawna cieszą się dobrą opinią wśród opiekunów królików i nie powodowały problemów pokarmowych.
* Unikaj "okazji" - karm niewiadomego pochodzenia lub, być może, przeterminowanych lub bliskich przeterminowania.
* Zawsze kupuj karmę w oryginalnym opakowaniu producenta. Sprawdź czy nie było otwarte, uszkodzone, przekłute, naddarte itp.
* Kupuj tylko tyle karmy, ile królik jest w stanie zjeść w ciągu max. 3 miesięcy.
* Nigdy nie podawaj karmy, która była zamoczona, wystawiona na mróz albo wysokie temperatury.
* Przechowuj karmę w suchym, chłodnym, ciemnym miejscu. Pojemnik na karmę nie powinien być całkowicie szczelny.
* Jeśli królik nagle odmawia jedzenia karmy, którą wcześniej chętnie jadał, nie podawaj jej na siłę, ale kup opakowanie tej samej karmy, świeżej, z innego Źródła. Pudełko z "podejrzaną" karmą zachowaj, może być potrzebna do badań.
* Uważnie wybieraj siano, powąchaj, czy nie czuć go pleśnią, weź pod uwagę kolor, wilgotność siana, obecność innych roślin w sianie niż traw (mogą schnąć inaczej i być źródłem pleśni). Prawidłowe przechowywanie siana: suche, przewiewne miejsce. Nie przechowuj siana w szczelnie zamkniętych pojemnikach plastikowych, siano musi "oddychać". Unikaj przechowywania go w miejscach, gdzie jest narażone na nagłe zamiany temperatur.
* Jeśli kilka królików w Twoim domu nagle objawia podane wyżej symptomy, natychmiast zmień karmę, skontaktuj się ze swoim weterynarzem w celu ratowania królika; poproś też go o pomoc w znalezieniu laboratorium, które przetestuje karmę.

Leczenie królika zatrutego mykotoksynami

Jeśli wraz z weterynarzem ustalicie, że powodem choroby królika jest zatrucie mykotoksynami, to można używać następujących środków:

* Sucralfate - służy do zaleczania erozji tkanek, spowodowanej owrzodzeniem, stanowi barierę dla bakterii i zapobiega infekcji. Bezpieczny i efektywny lek, ale powinien być podawany oddzielnie od innych leków, gdyż może negatywnie wpływać na ich wchłanialność i skuteczność. Dawka: 1/4 jedno gramowej tabletki doustnie, co 8-12 godzin, najlepiej 1-2 godziny przed posiłkiem, zwłaszcza większym,
* Antybiotyki (Penicylina G w zastrzykach) - aby zapobiec infekcjom bakteryjnym i posocznicy / toxemi.
* Płyny podskórne (łagodniejsze przypadki) lub dożylne (ostre stany) - by wypłukać toksyny.
* W przypadku ostrego ataku gazów z żołądku, weterynarz może spróbować odpompować gazy, by zapobiec pęknięciu żołądka.
* Weterynarz może zastosować leki przeciw wrzodowe, Prilosec (omeprazole) używany jest z sukcesem u koni, Zantac (Ranitidine HCl) redukuje produkcję kwasów żołądkowych i jest bardziej efektywny od Tagamet (cimetidine)

Na skutek zatrucia mykotoksynami, króliki mogą być bardzo osłabione i mieć podrażniony układ pokarmowy przez dłuższy czas. Podawanie płynów i sucralfate'u przez wiele miesięcy, jeśli widać u królika dyskomfort, może być wskazane.

Dieta królika zatrutego mykotoksynami

Przede wszystkim, jeśli podejrzewasz, że karma jest zakażona, natychmiast przestań podawać ją królikowi! Kup nową karmę, z innej partii, od innego producenta, w innym sklepie, jeśli to możliwe.

Świeże, zielone warzywa mogą być jedynym pokarmem, jaki królik będzie tolerował w okresie choroby. Nie powinny zawierać pleśni ani toksyn, nie będą podrażniać układu pokarmowego, jak siano (układ pokarmowy może być owrzodzony). Podawaj różne, tylko świeże warzywa, wiele razy w ciągu dnia.

Podawaj siano i wodę cały czas. Często najbezpieczniejszym sianem jest siano owsowe (roślina zbierana w fazie kwitnienia). Można wysiać w domu własny owies. Można podawać namoczone otręby pszenne, białko w nich zawarte pomoże odbudować zniszczone tkanki.

Witaminy A i E, selen, cynk i witaminy z grupy B mogą byc pomocne, witamina K1 może pomóc zatrzymać krwawienia wewnętrzne.

Źródło:[link widoczny dla zalogowanych]